Bütçe, belediyelerde (hatta tüm şirketlerde) finansal karar süreçlerini belirleyen yegane ölçüttür.
Bütçe disiplinini sağlayamayan belediyeler (şirketleri de) gizli ya da açık bir şekilde batmaya mahkumdur. Geliri ve giderini düşünmeden harcama yapan ailelerin de batışı kaçınılmazdır.
Sıradan kişilere, milyarlarca liralık belediye bütçelerinin teslim edilmesi, “al, bu milyarlık bütçeyi yönet” denilmesi, rasyonel yönetim anlayışının kabul edebileceği bir durum değildir.
Karşıyaka Belediyesi iştiraki Kent A.Ş.’nin, BOSPA (Bostanlı Pazarı) yerleşkesi üzerine Cumartesi günleri kurmak istediği “tekstil ürünleri pazarı” konusu İzmir gündemini bombaya eşdeğer şiddette sarstığına tanıklık ettik.
Karşıyaka Belediyesi (iştiraki Kent A.Ş.) Bospa’nın kurulduğu deniz kenarındaki 15 bin m2’lik alan üzerinde bir tekstil pazarı kurmak istemiştir.
Bu işleme girişilmesinin temel nedeni ise korkunç boyutlara varan bütçe açığının kapatılmak istenmesidir.
Karşıyaka Belediyesi iştiraki Kent A.Ş. geçmişten (Cemil Tugay döneminden) günümüze kadar o kadar kötü yönetilmiştir ki her yıl gayri nakdi sermaye artırımı yapılmak suretiyle öz kaynağı artıda, dimdik, sapa sağlam, faaliyetine devam ediyor görüntüsü verilmeye çalışılmıştır.
Gayri nakdi sermaye artırımı yapılmasının gerçekte bu tür şirketlere hiçbir katkısı yoktur. Birikmiş emekçi maaşlarını gayri nakdi sermaye artımı ile ödeyemezsiniz.
Gayri nakdi sermaye artırımı; bitirilmiş, eritilmiş, yok edilmiş öz kaynağı artıda gibi göstermeye yönelik bir yanılsaması faaliyetidir.
(Bir gerçeği daha söylemek zorundayız. Bugüne kadar incelediğimiz belediye iştiraki şirketleri içinde gerçekten kâr edenine rastlamadık.)
Şimdi gelelim asıl konuya.
Gündemi sarsan BOSPA’nın kurulduğu alanda yaklaşık bin tane (2×2=4 m2’den oluşan) pazar tezgahı yeri vardır.
Cumartesi günleri açılacak tezgahların oturduğu 4 m2’lik pazar tezgahı yerinin dokuz yıllığına kullanma ve yararlanma hakkının (intifa hakkının) üreticilere (tekstil esnafına) satışı yoluyla gelir elde edilmesi amaçlanmıştır.
Bu pazarlama faaliyeti eğer saydam, etkin ve rekabete açık şekilde yapılırsa buradan EN AZ 1 Milyar TL hasılat elde edilebileceğini düşünüyoruz.
EN AZ 1 Milyar TL hasılat elde edilebileceği kanısına nasıl vardık biliyor musunuz?
Bir tane pazar yeri kullanma yararlanma hakkının satışına yönelik imzalanan (yukarıda sunulan) sözleşmeyi incelediğimizde 1 Milyar TL’nin üzerinde hasılat elde edilebileceği kanısına vardık. Bir tezgah yerinin (iki de olabilir) 4.800.000 TL’ye satıldığı görülebilir.
Unutulmasın burada yaklaşık bin tane pazar tezgahı yeri var. Tabii ki tüm tezgahların aynı fiyattan satılması olanaksızdır. Köşe başları ile ücra tezgah yerleri fiyatlarının aynı olması mümkün değildir. Bu nedenle olsa olsa yaklaşımına göre en az 1 Milyar TL hasılat elde edilebileceğini söyleyebiliriz.
Şimdi gelelim (konuşulanlara) duyumlara.
Karşıyaka Belediyesi (Kent A.Ş.) ile özel bir şirketin bin adet pazar tezgahı yerinin (tek tek değil) tümünün kullanma ve yararlanma hakkının satışı konuşunda anlaştığı, tüm yerlerin dokuz yıllık kullanma yararlanma hakkı devri bedelinin (180 Milyon TL + KDV) olacağı söylenmektedir. (Belediye meclisinde de böyle bir rakam yanılmıyorsak deklare edildi !!!)
180 Milyon TL, 1 Milyar TL’nin beşte birinden daha küçüktür !!!
En az 1 Milyar TL’ye satılabilecek bir hak nasıl olur da beşte birine yani 180 Milyon TL’ye satılabilir???
Bu kadar gürültü patırtı, toz duman içinde bu gerçeğe dikkatinizi çekmek istiyoruz.
Asıl odaklanılması gerekilen nokta intifa hakkı devrinin “satış tutarıdır”.
Yukarıda anlattığımız hususlar bu satışın olan ve olması gereken finansal boyutudur.
Bu satışın bir de mevzuat boyutu vardır.
Bospa’nın mülkiyetinin % 70’i Maliye Hazinesine, % 23’ü TOKİ ile İzmir BŞB’ne, % 7’si ise Karşıyaka Belediyesine aitmiş.
i)-İletilen duyumlara göre yukarıdaki malikler BOSPA’nın kurulduğu alanın kullanma-yararlanma hakkını 1997 yılında, 28 yıllığına Karşıyaka Belediyesi’ne vermişler.
İletilen duyum doğru ise Karşıyaka Belediyesi’ne devredilen intifa hakkının süresi (uzatılmadı ise) dolmuş ya da dolmak üzeredir.
Karşıyaka Belediyesi’nin sahip olduğu intifa hakkının süresinin dolup, dolmadığı; bu hakkın uzatılıp, uzatılmadığı hususunun araştırılması ve ortaya konması gerekir. (Ki, süre uzatımı yapılmış olması çok büyük bir olasılıktır. Süre uzatımı yapılmamış olsaydı, buranın dokuz yıllık kullanma – yararlanma hakkının satışa çıkarılması mümkün olamazdı.)
ii)-BOSPA alanı Pazar Yerleri Yönetmeliğine tabii olan bir yerdir.
Pazar Yerleri Yönetmeliği’nin 5/1 ve 5/8 ve 11/3 fıkraları şöyledir:
-“Pazar yerleri belediyeler veya yüzde ellisinden fazlasına sahip oldukları iştirakleri tarafından kurulur. Gerçek veya diğer tüzel kişiler tarafından pazar yeri kurulamaz.” (m. 5/1)
-“Pazar yerleri, belediyeler veya yüzde ellisinden fazlasına sahip oldukları iştiraklerince işletilir ve bu yetki devredilemez…..” (m.5/8)
-Aynı pazar yerinde, bir kişiye doğrudan ya da dolaylı olarak en fazla iki satış yeri verilebilir. (m.11/3)
Görüldüğü üzere mevzuat çok açık hükümler içermektedir.
Karşıyaka Belediyesi (Kent A.Ş.) tarafından bin adet pazar tezgahı yerinin tümünün kullanma-yararlanma hakkı satışının bir şirkete veya bir kişiye yapılması mümkün değildir.
En az 500 kişi veya 500 şirkete satış işlemi yapılmalıdır.
Bu gerçeğin atlanılmaması gerekir.
Mevcut yönetmelik belediyeyi aslında en doğru pazarlama yöntemine sevk etmektedir.
Karşıyaka Belediyesi (Kent A.Ş.’nin) bu satıştan maksimum getiri elde edebilmesi için (mevzuata da uyarak) pazar tezgahı yerlerini toptan değil de tek tek satışını yapmalıdır. (Hatta, imar hukuku deyimleri ile ifade edersek parsel bazında karışık ve eş zamanlı satış değil de pazar alanı örneğin beş adaya bölünüp her bir ada içindeki pazar yerlerinin tek tek satış yapılsa çok daha yüksek getiri elde edilebilir.)
Satış işleminin de herkese açık, tam rekabet koşullarında, saydam şekilde yapılması (kapalı kapılar ardında gizli saklı satış yapılmayarak) alıcı adı ve soyadı ile satış tutarının herkese açık yayınlanarak yapılması halinde yukarıda belirttiğimiz 1 Milyar TL’nin çok üzerinde bir hasılat etmek olasıdır.
Optimal yöntem olan pazar tezgahı yerlerinin tek tek satışı yöntemi, bu işe kalkışan yöneticileri de olası şaibelerden, dedikodulardan, kötü anılmalardan kurtaracaktır.
NOT : 14.11.2025 TARİHİNDE YAPILAN OLAĞANÜSTÜ MECLİS TOPLANTISINDA ALINAN KARAR İLE CUMARTESİ KURULACAK TEKSTİL PAZARI YERLERİNİN SATIŞI PROJESİ İPTAL EDİLMİŞTİR.
ALINAN İPTAL KARARI DOĞRUDUR. KARŞIYAKA BELEDİYESİ (KENT A.Ş.) ÇOK BÜYÜK BOYUTLU BİR ZARARDAN KURTARILMIŞTIR.
İbrahim Naki AVŞAR (15.11.2025) Karşıyaka
